انواع گشنیز

گشنیز/ چلاندرو (Cilantro) گیاهی یک ساله و گلدار و از خانواده جعفری است. این گیاه بومیِ اروپای جنوبی، آفریقای شمالی و غرب آسیا بوده و برای نخستین بار در ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد کشت شده است. گشنیز در باغهای معلق بابل کشت می شد و یکی از محبوب ترین ادویه ها در مصر باستان و یونان بود.

مصریان باستان، گشنیز را به عنوان غذایی برای زندگیِ پس از مرگ می‌شناختند، در حالی که یونانیان باستان، از آن به عنوان غذا و همچنین ماده ای خوشبو برای ساخت عطر، استفاده می کردند.

تمام قسمت های گشنیز قابل خوردن است، اما اغلب تنها برگ ها و دانه های آن استفاده می‌شود. همه افراد طعم گشنیز را دوست ندارند؛ طبق مطالعات پزشکی، ترکیب ژنتیکی، میزان علاقه فرد را نسبت به گشنیز تعیین می کند.

معرفی انواع مختلف گشنیز:

گشنیز انواع مختلفی دارند که به شرح هر کدام می پردازیم.

۱. کولانترو (Culantro):

کولانترو که به گشنیز خاردار (spiny coriander) نیز معروف است، در بسیاری از غذاهای کارائیبی و آسیایی، محبوبیت دارد. از این گیاه می‌توانید بجای گشنیز برگی نیز استفاده کنید. اگر میخواهید این گیاه را خودتان در باغچه پرورش دهید، باید بدانید که گشنیز کولانترو، به خاک مرطوب و سایه زیاد برای رشد نیاز دارد.

برای تهیه و خرید این نوع گشنیز، در فروشگاه مواد غذایی، در بخش های “نژادی” و “جهانی” به دنبال آن باشید. ظاهر این گیاه همانند کاهو، با برگ هایی بلند است و گلهایی زیبا به رنگ آبی دارد. یک گیاه بالغ کولانترو می‌تواند تا 30 سانیتیمتر رشد کند و عرض برگ ‌هایش به 5 سانیمتر می‌رسد.

نکته جالب در مورد این گیاه این است که از آن، هم برای طعم دادن به غذاها و هم برای مصارف دارویی استفاده می شود. در پخت و پز، با عطر و طعم قوی خود، غذا را دلچسب کرده و بخاطر داشتن خاصیت ضد درد و ضد التهابی، در طب سنتی، بسیار پرکاربرد است. کولانترو با گشنیز تفاوت دارد، اما از نظر گیاه شناسی، با گشنیز، جعفری، هویج و شقاقل، در یک خانواده هستند.

برای مطالعه مقاله آموزش رشد گشنیز (گام به گام تصویری) می توانید از این لینک استفاده نمایید.

جوانه های گشنیز

۲. گشنیز هندی تابستانی (Indian Summer Cilantro):

این گیاه دوساله است و در طی این دو سال، بهترین رشد را دارد. نگهداری و پرورش این گیاه کمی دشوار است، بدین معنی که اگر می‌خواهید خودتان در باغچه ی خود، گشنیز هندی پرورش دهید، باید در مورد آن اطلاعات داشته باشید. طول این گیاه تقریباً به 70 سانتیمتر می رسد و در برابر بعضی از آفات، بسیار آسیب پذیر است، پس در هنگام کاشت و نگهداری از آن، مراقب این موارد باشید.

بذر گشنیز محلی

۳. گشنیز برگی (Leaf Cilantro):

گشنیز برگی، به دلیل داشتن برگهای صاف و دندانه دار، شباهت زیادی به جعفری دارد. تفاوت این دو گیاه این است که جعفری، طعمی بسیار ملایم دارد، اما طعم گشنیز تند و تیز و قوی است. بعضی افراد طعم این گیاه را “حالت صابونی” توصیف می‌کنند.

بهترین زمان برای برداشت برگ های گشنیز، قبل از پیچیدن و یا تخم اوری برای گرده افشانی است؛ زیرا بهترین طعم را دارد و به افرادی که در مناطق هشت یا بالاتر زندگی می کنند، توصیه می شود. گشنیز برگی، انواع مختلفی ازجمله  Long Standing”، “Jantar و “Leisure” دارد و در ماه های گرم تابستان، زیر سایه، بهترین رشد را خواهد داشت.

استفاده از گشنیز برگی، در تهیه سوپ و خورشت، شیرینی، پستو، انواع سس، غذاهای برنجی، سالادها و حتی تورتیلا و آبگوشت ذرت، بسیار محبوب و فوق العاده است. بهترین زمان برداشت برگ های گشنیز، هنگامی است که جوان و کوچک اند؛ زیرا بهترین طعم را خواهند داشت و اگر دوره رشد بیش از حد طولانی شود، طعم آنها کمی تلخ می شود.

برگ و ساقه گشنیز برگی، پر رنگ و تند و تیز است و اغلب در غذاهای سالسا استفاده می شود. دانه های این گیاه ملایم و شیرین است و در غذاهایی مانند گوشت دودی، غذاهای هندی و حتی نان های شیرین، بهترین طعم و عملکرد را دارند.

برای مطالعه مقاله کاشت سبزی خوردن در سبد پلاستیکی می توانید از این لینک استفاده نمایید.

بذر سبزی گشنیز

۴. گشنیز مکزیکی (Mexican Coriander):

نگهداری از گشنیز مکزیکی بسیار آسان است و پروانه های زیبای زیادی را به باغ یا باغچه ی شما جذب خواهد کرد. پرورش این گیاه بسیار راحت است، در اواسط تابستان شکوفا می شود و معمولاً گیاهی دو ساله محسوب می شود. این گیاه در پزشکی، برای کمک به درمان مواردی مانند نیش مار، ناباروری، فشار خون بالا، گوش درد، تب، سوختگی و حتی مالاریا استفاده می‌شود.

۵. گشنیز Potluck:

نگهداری و پرورش این گیاه کمی دشوار است، به همین دلیل کاشت آن برای تازه کاران توصیه نمی شود، زیرا باید از سطح pH خاک، آب مورد نیاز، آفتاب و شرایط کلی خاک آگاهی کامل داشت.

مجموعه بذر گشنیز و جعفری

۶. بذر گشنیز:

نحوه پرورش گشنیز، بسته به اینکه می خواهید برگ های گیاه را برداشت کنید یا بذر آن را، متفاوت است. اگر مایل به برداشت دانه های گشنیز هستید، باید نوعی از گشنیز را انتخاب کنید که در برابر پیچیده شدن مقاوم باشد.

گشنیز، انواع مختلفی از جمله “Santo” و “Jantar” دارد که هر دو گیاه، بذرهایشان را حدود ۱۰ روز زودتر تولید می‌کنند، و رشد‌شان همانند رشد برگ ها، برای برداشت است. هنگامی که گیاه به رنگ قهوه ای درآمد، آن را به صورت معکوس آویزان کرده و یک کیسه کاغذی به ساقه آن ببندید، تا بذر آن گرفته شود. بدین شکل، پس از چند روز، تمام دانه ها در تهِ کیسه جمع شده و می توانید آنها را برداشت کنید.

از دانه های گشنیز، در تهیه غذاهای فراوانی از جمله سوپ عدس، رب کاری، انواع خورشت، همبرگر و حتی لازانیا استفاده می‌شود. بذر گشنیز در انواع غذاهای پختنی و سرخ کردنی نیز کاربرد داشته و طعم بی‌نظیری به غذا می‌بخشد. برگهای گیاه گشنیز را می‌توان در همان اوایل چرخه حیات گیاه برداشت کرد، اما برای برداشت بذرها، باید کمی صبر کرد.

برای مطالعه مقاله بهترین کود برای سبزیجات می توانید از این لینک استفاده نمایید.

گشنیز ویتنامی

۷. گشنیز ویتنامی:

کاشت گشنیز ویتنامی در مناطق ۱۰ و بالاتر توصیه می شود، و اغلب نسبت به گشنیز معمولی، عطر و طعمی بیشتر و تند و تیز تر دارد. این نوع گشنیز که به “Rau Ram” نیز معروف است، همانند گشنیز معمولی به راحتی پیچ نمی‌خورد و این، یکی از دلایل خوش مزه ‌تر بودن آن است.

این گیاه دارای برگهایی باریک و تیره، با لبه های صاف و مشخص است. اگر مایلید که از این نوع گشنیز در سالاد خود استفاده نمایید، می‌توانید یک شاخه ی کامل آن‌ را، همراه با ساقه، در آن قرار دهید؛ و اگر مایلید که از آن در پخت و پز استفاده کنید، می توانید آن را خرد کرده و به غذاهایی مانند رشته فرنگی و انواع سوپ و خورشت اضافه کنید. در پرورش این گیاه، باید بدانید که گشنیز ویتنامی، رطوبت و سایه بعد از ظهر را بسیار دوست دارد.

بذر گشنیز پایه بلند

رشد و پرورش این گیاه بسیار راحت و بدون دردسر است، در آب و هوای گرم استوایی به خوبی رشد می‌کند و علاوه بر مصرف غذایی به عنوان چاشنی، برای مصارف دارویی نیز مورد استفاده قرار می گیرد و برای معالجه انواع مختلف بیماری های معده، مانند درد معده و سوءهاضمه، بسیار مفید و پرکاربرد است.

این ماده غذایی همچنین برای سرکوب میل جنسی نیز شناخته شده و به همین دلیل، مصرف آن در بین راهبان بودایی، بسیار پرکاربرد است. این گیاه بی‌نظیر، به دلیل تنوع و تطبیق پذیری فراوان آن در انواع مختلف غذاها، یک گیاه عالی و همه کاره برای پرورش دادن در باغچه ی شماست و معمولاً در غذاهایی مانند سویچه (ceviche) و پیکو د گالو (Pico de Gallo) نیز استفاده می‌شود.